باسمه تعالی
پرسش های متداول در ارتباط با مشمولان خدمت وظیفه عمومی
چه کسانی مشمول قانون خدمت وظیفه عمومی می‌باشند؟
مطابق ماده 2 قانون خدمت وظیفه عمومی، هر فرد ذکور ایرانی در ماهی که طی آن ماه به سن هجده سال تمام می رسد مشمول مقررات خدمت وظیفه عمومی است. به عنوان مثال چنانچه فردی متولد 1381/06/31 باشد از تاریخ 1399/06/01 مشمول این مقررات خواهد بود.
افرادی که به سن هجده سال تمام می رسند، ظرف چه مدت موظف به معرفی خود به سازمان وظیفه عمومی ناجا می‌باشند؟
مطابق ماده 19 قانون خدمت وظیفه عمومی، این افراد موظفند پس از انتشار آگهی احضار، ظرف شش ماه خود را به سازمان وظیفه عمومی ناجا معرفی و این سازمان مکلف است، حداکثر ظرف شش ماه تکلیف مشمولان را تعیین نماید و آنان را به خدمت اعزام یا برابر مقررات از خدمت دوره ضرورت معاف کند.
مشمولان ایرانی مقیم خارج از کشور برای انجام تشریفات اعزام به خدمت وظیفه عمومی، موظف به معرفی خود به کدام ارگان می‌باشند؟
مطابق تبصره یک ماده 19 قانون خدمت وظیفه عمومی، مشمولان ایرانی مقیم خارج از کشور، باید به نمایندگی کنسولی یا سیاسی دولت جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت خود و در صورت نبود آن، به نزدیک ترین نمایندگی کنسولی یا سیاسی دولت جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنند.
در چه سنی مشمولان از انجام خدمت وظیفه عمومی دوره ضرورت معاف می‌گردند؟
مطابق تبصره یک ماده 4 قانون خدمت وظیفه عمومی و تبصره ماده 9 آئین نامه اجرایی مصوب 1391/11/08 این قانون، کلیه افراد ذکوری که به سن پنجاه سالگی تمام برسند از انجام خدمت دوره ضرورت معاف خواهند بود.
شناسنامه عکس دار این افراد چنانچه تغییر سن نداشته باشند ملاک روشن بودن وضعیت خدمت وظیفه عمومی آنان بوده و نیاز به دریافت کارت معافیت از خدمت سربازی ندارند.
چه کسانی در حال حاضر مشمول دریافت کارت معافیت رهبری می‌باشند؟
هم اکنون متولدین سنین 1350 لغایت1354 مشمول معافیت رهبری بوده و باید با توجه به مدرک تحصیلی خود برای دریافت کارت معافیت رهبری با تهیه و ارایه مدارک مربوطه به دفتر خدمات الکترونیک انتظامی (پلیس+10) در داخل کشور نسبت به کارت معافیت اقدام نمایند. به این افراد مهر خروج ویژه مشمولین تعلق نمی‌گیرد.
در حال حاضر چه افرادی می‌توانند از مهر خروج ویژه مشمولان استفاده نمایند؟
کلیه افراد ذکور مشمول مقررات خدمت وظیفه باید دارای کارت پایان خدمت وظیفه عمومی و یا معافیت از انجام خدمت وظیفه عمومی‌باشند. این افراد چنانچه فاقد کارت پایان خدمت یا کارت معافیت از انجام خدمت وظیفه عمومی‌باشند، مشروط به داشتن حداقل 3 سال اقامت درخارج از کشور، می‌توانند نسبت به دریافت مهر خروج ویژه مشمولین از نمایندگی کنسولی و یا سیاسی کشور محل اقامت خود اقدام نمایند. مدت اعتبار این مهر فعلا تا پایان سال 1405 می‌باشد. (تاریخ 1405/12/29)
دانشجویان مشمول ایرانی مقیم خارج از کشور دارای معافیت تحصیلی در چه صورت می‌توانند از مهر خروج ویژه مشمولان استفاده نمایند؟
این افراد در صورت داشتن شرایط زیر، از مزایای مهر خروج ویژه مشمولان بهره‌مند خواهند گردید:
الف: داشتن 3 سال اقامت خارج از کشور
ب: ضبط وثیقه توسط سازمان وظیفه عمومی فراجا
ج: اعلام ضبط وثیقه از طریق اداره امور اجتماعی وزارت خارجه به نمایندگی مربوطه
انواع سفرهایی که مورد استفاده مشمولان می‌باشد کدام است؟
الف: سفرهای علمی
ب: سفرهای زیارتی
ج: سفرهای سیاحتی(غیرعلمی، غیرزیارتی)
د: سفرهای ورزشی
هـ: سفرهای مطالعاتی
و: سفرهای کاری
ز: سفرهای مأموریتی
ح: سفرهای شرکت در دوره‌های مشترک
میزان وثیقه مشمولان برای سفرهای مورد اشاره چقدر می‌باشد؟
الف: سفرهای علمی، هشت میلیون تومان وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی
ب: سفرهای زیارتی، (عراق و عربستان) سه میلیون تومان وجه نقد
ج: سفرهای سیاحتی، (غیر زیارتی، غیرعلمی)پانزده میلیون وجه نقد
د: سفرهای مطالعاتی، هشت میلیون تومان وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی
هـ: سفر جهت ادامه تحصیل (معافیت تحصیلی خارج از کشور) ،بیست میلیون تومان وجه نقد
و:سفر دوره‌های مشترک، پانزده میلیون تومان وجه نقد
چنانچه مشمول با صدور مجوز به خارج سفر نموده و در موعد مقرر به کشور مراجعت ننماید با او چگونه رفتار خواهدشد؟
حسب مورد ضبط وثیقه انجام و مشمول ممنوع الخروج خواهد شد.
معافیت انجام خدمت وظیفه شامل چه مواردی می‌گردد؟
انواع معافیت از انجام خدمت وظیفه عمومی‌به قرار زیر است:
الف: معافیت تحصیلی
ب: معافیت پزشکی
ج: معافیت کفالت
د: معافیت رهبری
معافیت تحصیلی شامل چه کسانی می‌شود؟
انواع معافیت های رایج تحصیلی عبارتند از:
الف: معافیت دانشجویی
ب: معافیت دانش آموزی
ج: معافیت طلاب حوزه‌های علمیه
معافیت پزشکی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
مشمولانی که دارای بیماری یا عارضه ای باشند با توجه به قوانین می‌توانند با طی مراحل پزشکی و تأیید بیماری یا عارضه، از معافیت پزشکی بهره مند شوند. با توجه به ماده 39 قانون خدمت وظیفه عمومی، معافیت های پزشکی را می‌توان به شرح زیر عنوان کرد:
الف: معافیت از رزم و خدمات رزمی
ب: معافیت موقت پزشکی
ج: معافیت دائم پزشک
چه کسانی می‌توانند از معافیت کفالت استفاده نمایند؟
باتوجه به ماده 44 قانون خدمت وظیفه عمومی، مشمولان زیر حسب مورد از انجام خدمت وظیفه عمومی دوره ضرورت معاف و از معافیت کفالت برخوردارند:
الف: یگانه فرزند ذکور مراقب یا نگهدارنده پدر نیازمند مراقبت که قادر به اداره امور خود نباشد.
ب: یگانه فرزند ذکور پدر بالای 75سال تمام
ج: یگانه مراقب یا نگهدارنده مادر فاقد شوهر
د: تنها برادر تنی سرپرست خواهر فاقد پدر، همسر و فرزند ذکور غیرمحجور
هـ: تنها برادر سرپرست کبیر نیازمند مراقب و فاقدپدر و همسر و فرزند ذکور غیرمحجور و فاقدشغل
و: یگانه سرپرست برادر کمتر از هجده سال تمام
ز: یگانه نوه ذکورمراقب یا نگهدارنده جد فاقد فرزند یا جده فاقد شوهر و فرزند
ح: یگانه نوه ذکور مراقب یا نگهدارنده جد فاقد فرزند یا جده فاقد شوهر و فرزند
ط: مشمولی که همسرش فوت شده و از او دارای فرزند صغیر بوده مادامی‌که ازدواج مجدد نکرده است و یا همسری دارد که بعد از ازدواج معلول شده و نیازمند مراقب باشد.
ی: یکی از فرزندان پسر سربازی که در حین خدمت سربازی فوت کند و یا یکی از فرزندان ذکور خانواده‌ای که یک فرزند آن خانواده در حین انجام خدمت سربازی فوت نموده باشد.
چه کسانی می‌توانند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند؟
مطابق ماده 31 قانون خدمت وظیفه عمومی ناجا، دانش آموزان و دانشجویان مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت آموزش و پرورش و یا مورد تأیید آن وزارت و دانشجویان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی یا غیر دولتی داخلی و خارجی مورد تأیید وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و طلاب حوزه‌های علمیه که در حین تحصیل به سن مشمولیت رسیده و یا می رسند، تا زمانی که به تحصیلات خود ادامه می دهند از اعزام به خدمت دوره ضرورت معاف و از معافیت تحصیلی بهره مند می‌شوند.
شرایط صدور معافیت تحصیلی چگونه می‌باشد؟
مطابق ماده 33 قانون خدمت وظیفه عمومی، صدور معافیت تحصیلی برای دانش آموزان، دانشجویان و طلاب علوم دینی، موکول به ارائه گواهی اشتغال به تحصیل آنان از طریق مراجع ذی ربط است. مدت اعتبار این معافیت تا یکسال پس از صدور گواهی پایان تحصیلات در هر مقطع می‌باشد.
شرایط صدور معافیت تحصیلی برای دانش آموزان و دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور چگونه است؟
دانش آموزان و دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در مراکز آموزشی (مدارس ایرانی یا خارجی) و دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی خارج از کشور، در صورت خروج قانونی از کشور و داشتن شرایط زیر، می‌توانند یک بار برای هر مقطع تحصیلی و با نظر مرکز از معافیت تحصیلی بهره مند گردند. معافیت تحصیلی دانش‌آموزی حداکثر تا 20 سالگی تمام می‌باشد.
الف: ثبت نام متقاضی و تشکیل پرونده در سامانه میخک و بارگذاری مدارک مربوطه در این سامانه و دریافت کد رهگیری (از جمله این مدارک، گواهی اشتغال به تحصیل و یا گواهی ثبت نام در مؤسسه آموزشی مجاز است.)
ب: بررسی، تطبیق و تأیید هویت و مدارک متقاضی در سامانه میخک توسط مأمور
ج: مراجعه بستگان دانش آموز یا دانشجو با کد رهگیری به هر یک از وزارتخانه‌های، آموزش و پرورش یا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای پیگیری و هماهنگی برای صدور معافیت تحصیلی
حداکثر مدت استفاده از معافیت تحصیلی چند سال می‌باشد؟
با توجه به تبصره یک ماده 33 قانون خدمت وظیفه عمومی، حداکثر استفاده از معافیت تحصیلی به شرح زیر است:
الف: دانش آموزان تا سن بیست سال تمام
ب: مقطع تحصیلی کاردانی، دو و نیم سال
ج: کارشناسی ناپیوسته، سه سال
د: کارشناسی ارشد ناپیوسته، سه سال
هـ: کارشناسی پیوسته، پنج سال
و: کارشناسی ارشد پیوسته، شش سال
ز: دکترای پزشکی پیوسته، هشت سال
ح: دکترای تخصصی، شش سال
ضمنا در مواقع ضروری و با تشخیص و اعلام کمیسیون موارد خاص دانشگاه‌های ذی ربط، حداکثر یک سال به مدت فوق اضافه می‌شود.
دانش آموزان و دانشجویان ایرانی که با داشتن معافیت تحصیلی در مراکز آموزشی خارج از کشور به تحصیل اشتغال دارند، چگونه باید خود را به سازمان وظیفه عمومی ناجا معرفی نمایند؟
مطابق تبصره دو ماده34 قانون وظیفه عمومی، مشمولانی که با داشتن معافیت تحصیلی در خارج از کشور تحصیل می‌کنند، پس از ترک تحصیل یا اخراج یا انصراف یا فراغت از تحصیل، موظفند برای رسیدگی به وضع مشمولیت خود، حداکثر ظرف یک سال خود را به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور معرفی نمایند.
شرایط درخواست معافیت پزشکی مشمولان ایرانی خارج از کشور چگونه است؟
واجدین شرایط معافیت پزشکی مقیم خارج از کشور، در صورت داشتن شرایط زیر، می‌توانند با حضور در نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت و با ارائه درخواست و مدارک مربوطه، نسبت به تشکیل پرونده خود اقدام نمایند:
الف: تولد خارج از کشور و یا داشتن حداقل دو سال اقامت پیوسته در خارج از کشور قبل از سن مشمولیت
ب: رسیدن به سن مشمولیت (18سال تمام)
ج: اصل مدارک پزشکی مربوط به سوابق بیماری و گزارش وضعیت فعلی بیمار (نام بیماری و یا عارضه متقاضی که در فهرست بیماری‌های قابل رسیدگی سازمان وظیفه عمومی ناجا می‌باشد در مدارک قید گردیده باشد.) این مدارک باید به تأیید مراجع ذی ربط محل که مورد تأیید نمایندگی می‌باشند، رسیده باشد.
د: تکمیل برگ رسیدگی به درخواست معافیت پزشکی مشمولان مقیم خارج از کشور و تأیید آن توسط نمایندگی (عکس متقاضی نیز در این برگ توسط مأمور کنسولی ممهور می‌گردد.)
هـ: اصل شناسنامه، کارت ملی هوشمند، گذرنامه، مدرک اقامت و 6 قطعه عکس جدید 4×3 متقاضی
ز: تأیید مدارک پزشکی، عکس ها و برابر با اصل نمودن تصویر مدارک ایرانی فوق الذکر
و: بارگذاری آخرین مدرک تحصیلی مشمول در سامانه میخک و تأیید آن توسط نمایندگی
ز: چنانچه نمایندگی مجری معاینات پزشکی باشد، مشمول را به پزشک معاین (معاینه کننده) یا بیمارستان معتمد معرفی تا نسبت به انجام معاینات لازم و اعلام نظریه اقدام گردد. (در حال حاضر نمایندگی‌های مجری معاینات پزشکی، مونیخ، دبی و پکن می‌باشند.)
ح:در صورتی که نمایندگی، مجری معاینات پزشکی نباشد، مدارک به نمایندگی مجری ارسال تا هماهنگی‌های لازم برای انجام معاینات توسط پزشکان معاین معتمد از مشمول و اعلام نظریه به عمل آید. در نهایت پرونده به وزارت امورخارجه (اداره امور اجتماعی) ارسال تا در شورای پزشکی سازمان وظیفه عمومی ناجا طرح و اتخاذ تصمیم نمایند.
کفیل (در معافیت کفالت) به چه کسی می‌گویند؟
به شخصی که مسئولیت مراقبت و نگهداری و سرپرستی از مکفول را بر عهده دارد کفیل گویند.
تعریف مکفول و اشخاصی که به عنوان مکفول محسوب می‌گردند.
به شخصی که تحت تکفل مشمول قرار می‌گیرد مکفول گویند. پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ، خواهر، برادر، همسر و فرزند، مکفول محسوب می‌گردند.
به درخواست معافیت کفالت چه مشمولانی رسیدگی می‌گردد؟
به درخواست معافیت کفالت مشمولانی رسیدگی می‌گردد که غیبت نداشته باشند، مگر اینکه در موقع احضار و در طول مدت غیبت و حین رسیدگی حایز شروط معافیت کفالت بوده باشند. در این صورت این قبیل مشمولان از معافیت کفالت استفاده خواهندکرد.
منظور از نداشتن غیبت چیست؟
کلیه افراد ذکور، طی ماهی که به سن18سال تمام می رسند، می‌بایست وضعیت خدمت وظیفه عمومی خود را روشن کنند. در صورت عدم معرفی یا عدم حضور در زمان‌هایی که سازمان وظیفه عمومی ناجا تعیین می‌کند، فرد وارد غیبت می‌شود.
مدت زمان معرفی برای آن که فرد وارد غیبت نشود چند ماه است؟
الف: افرادی که قبل از سن مشمولیت، ترک تحصیل، یا انصراف از تحصیل داده باشند و یا در دوره متوسطه فارغ التحصیل می‌شوند پس از رسیدن به سن 18سالگی تمام می‌بایست ظرف مدت 6 ماه خود را به سازمان وظیفه عمومی ناجا معرفی نمایند.
ب: افرادی که بعد از سن مشمولیت، ترک تحصیل، اخراج، انصراف یا فارغ التحصیل شده اند، حداکثر ظرف مدت یکسال از تاریخ ترک تحصیل، اخراج، انصراف و یا فراغت از تحصیل، مهلت معرفی خود به سازمان وظیفه عمومی ناجا را دارند.
سن پدر برای معافیت کفالت فرزند چند سال بوده و نحوه محاسبه چگونه است؟
75سال تمام شمسی است. تاریخ تولد پدر+ عدد 75=75سالگی. به عنوان مثال برای پدر متولد 01/04/1329 به این شکل محاسبه می‌شود: (01/04/1399=1329+75)
اگر پدر کمتر از 75سال سن و بیمار باشد، مشمول می‌تواند درخواست معافیت کفالت نماید؟
بله، در صورت تشخیص شورای پزشکی سازمان وظیفه عمومی ناجا، چنانچه پدر به علت بیماری نیازمند به مراقب و نگهدارنده باشد، در شمول معافیت کفالت قرار می‌گیرد.
منظور از یگانه مراقب یا نگهدارنده یا سرپرست مندرج در ماده44 قانون خدمت وظیفه عمومی چیست؟
مشمولی است که تنها فرزند یا نوه ذکور بالای 18سال هر پدر یا مادر یا جد یا جده یا تنها برادر بیش از 18سال خواهر یا برادر باشد.
شرایط اختصاصی بهره مندی از معافیت کفالت پدر چیست؟
الف: پدر به سن 75 سال تمام رسیده باشد.
ب: چنانچه پدر کمتر از 75 سال داشته باشد، به تشخیص شورای پزشکی سازمان وظیفه عمومی ناجا، بیمار و نیازمند به مراقب یا سرپرست باشد.
ج: مشمول تنها فرزند ذکور بالای 18سال باشد.
د: مشمول فاقد غیبت باشد.
شرایط اصلی برای بهره مندی از معافیت کفالت مادر چیست؟
الف: مادر به سبب طلاق یا فوت همسر، فاقد شوهر باشد.
ب: مشمول تنها فرزند ذکور بالای 18سال سالم مادر باشد.
ج: مشمول فاقد غیبت باشد.
د: در صورتی که کمتر از30 ماه از تاریخ ثبت طلاق یا فوت همسر گذشته باشد، معافیت موقت و بعد از 30 ماه، معافیت دائم به مشمول تعلق خواهد گرفت.
شرایط تبدیل معافیت موقت کفالت مادر به دائم چیست؟
الف: مجرد بودن مادر
ب: در قید حیات بودن مادر
د: در طول مدت 30 ماه، مشمول تنها فرزند ذکور بالای 18سال مادر باشد.
مدارک عمومی مورد نیاز برای معافیت کفالت کدام است؟
الف: تکمیل برگ وضعیت مشمول و تأیید آن توسط نمایندگی (عکس مشمول روی این برگ الصاق و ممهور می‌گردد.)
ب: تکمیل برگ مشخصات بستگان مشمول
ج: تکمیل برگ استشهاد تأییدیه مشمول (این برگ توسط 3 نفر از بستگان مشمول (غیر از بستگان درجه یک) تکمیل و توسط نمایندگی تأیید می‌شود. (این برگ در ایران نیز امکان تکمیل و گواهی آن توسط دفاتر اسناد رسمی وجود دارد.)
د: اصل شناسنامه،کارت ملی هوشمند و گذرنامه ایرانی مشمول، والدین، برادران، خواهران و همسر
هـ: اصل کارت اقامت مشمول
و: دو قطعه عکس جدید 3×2 جدید و بدون عینک مشمول
ز: اصل آخرین مدرک تحصیلی مشمول که در سامانه میخک بارگذاری و تأیید شده باشد.
ح: تنظیم وکالتنامه در سامانه میخک توسط مشمول